Verenigde Staten

Verenigde Staten

Grootmacht Californië

Wie Amerikaanse wijn zegt, zegt bijna in één adem Californische wijn. Hoewel in bijna alle staten van de VS wel enigerlei vorm van wijnbouw bedreven wordt, ligt het zwaartepunt van de Amerikaanse wijnbouw van oudsher in de staat Californië. Die neemt in zijn eentje circa 90% van de totale productie voor zijn rekening. Californië is dan ook niet zo maar een staat. Het heeft de oppervlakte van een groot Europees (wijn)land als Italië en kent bijgevolg een enorme variatie aan bodems en klimaten. Bovendien hebben de meeste Amerikaanse producenten een onbedwingbare drang tot experimenteren, ongeacht of ze nu groot of klein zijn.

ABC?

Californië baarde in de jaren ’70 voor het eerst opzien met Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Tijdens een inmiddels legendarische proeverij in Parijs versloeg het daarmee de top van Bordeaux en Bourgogne! De beide ‘C-druiven’ zijn daarna op grote schaal aangeplant. Het had er soms schijn van dat er uit Californië alleen maar ‘Cab’ en ‘Chard’ kwam. Vandaar de reactie: ABC, all but Chardonnay/Cabernet. De werkelijkheid is gelukkig een stuk genuanceerder. Californië heeft namelijk een behoorlijk grote variatie aan druivenrassen.
De enige echte eigen specialiteit is de zinfandel, kortweg ‘Zin’, een wijn met de nodige power en met een heel markant aroma.
Het relatief warme klimaat blijkt ook gunstig te zijn voor een druif als de syrah. Die is momenteel sterk in opkomst en geliefd bij producenten die wijnen in de mediterrane of Rhônestijl willen maken.
Natuurlijk mag ook de merlot niet onvermeld blijven. Na jarenlang in de schaduw van de cabernet sauvignon te hebben gestaan beleeft die nu een ongekende populariteit.
Dé grote ster van de afgelopen jaren, zowel bij wijnmakers, wijndrinkers als filmmakers – denk aan Sideways! – is de pinot noir. In relatief koele gebieden zoals de Russian River Valley, Carneros, Monterey en Santa Barbara doet die het uitstekend.
Bij de witte rassen is de chardonnay nog altijd heel dominant, met de aantekening dat de wijnen ervan qua stijl aan het veranderen zijn. De ‘vette’ wijnen maken plaats voor wijnen met meer nadruk op zuren en mineralen.
Californië’s nummer 2 voor wit is sauvignon blanc (al dan niet onder de benaming Fumé blanc aangeboden). Ook hierbij is sprake van een stijlverandering ten goede. Verder zijn er mooie wijnen te vinden van chenin, riesling, pinot blanc etc.

Met dank aan de oceaan

Californië noemt zich graag de Sunshine State vanwege het over het algemeen zonnige en warme klimaat. De meeste wijnbouwgebieden liggen daarom op korte afstand van de kust. Zodoende profiteren ze van de verkoelende invloed van de Stille Oceaan. Die afkoeling gebeurt ofwel door wind ofwel door dikke mist die aan het eind van de middag door smalle openingen in de heuvelruggen langs de kust landinwaarts stroomt. Het mooist is dat te zien bij de Golden Gate brug in San Francisco. Vervolgens bedekt deze mist de valleien van Napa en Sonoma. Pas laat in de loop van de morgen slaagt de zon er in om hem te laten verdwijnen.
Hoe verder je landinwaarts komt, des te minder de mist er doordringt en des te hoger de temperaturen oplopen. Vanzelfsprekend heeft dit grote gevolgen voor de rijping van de druiven en voor de uiteindelijke kwaliteit van de wijnen. Binnen de afzonderlijke Californische wijngebieden vind je opmerkelijk grote verschillen, niet alleen door de invloed van de oceaan maar ook als gevolg van ligging. Zo zijn er in Napa Valley bijvoorbeeld enerzijds wijngaarden in het warme, vlakke deel (de zogeheten valley floor), anderzijds hooggelegen wijngaarden op de koelere hellingen (mountain vineyards). Nog grotere verschillen zijn te vinden in Sonoma, dat onderverdeeld is in een ‘Europese’ veelheid aan appellations, variërend van warm tot koel. Een en ander neemt niet weg dat irrigatie meestal onvermijdelijk is.

Meer dan alleen Napa en Sonoma

Van alle Californische wijngebieden is de Napa Valley het bekendste en meest ‘Amerikaanse’. Het ligt even ten noorden van San Francisco en heeft terecht een grote reputatie voor Cabernets, Merlots en Chardonnays. Met zijn vele imponerende wineries langs de belangrijkste weg door de vallei doet het wel een beetje denken aan de Médoc met zijn châteauax!
Het aangrenzende en rivaliserende Sonoma is het meest veelzijdige en, zoals al ter sprake kwam, veel Europeser van karakter. De glamour van Napa zoek je hier tevergeefs; het is juist landelijkheid troef. Behalve het gangbare werk vind je in Sonoma super Zinfandels en fraaie Pinot Noirs (Russian River). Sonoma en Napa delen aan hun zuidgrens samen het koele Carneros. Door hun goede zuurgraad zijn druiven uit dit district erg gewild bij producenten van mousserende wijnen. Verder naar het noorden ligt nog Mendocino, eveneens heel gevarieerd en daarom het volgen waard.
In de nabijheid van San Francisco liggen Livermore (met o.a. goede Sauvignon) en Santa Cruz Mountains (goede Cabernets), respectievelijk ten oosten en ten zuiden ervan. Ga je langs de kust naar het zuiden dan kom je eerst in Monterey, een gebied met veel frisse zeewind dat zich de afgelopen jaren werkelijk stormachtig ontwikkeld heeft. Het staat bekend om zijn ‘koele’ fruit, met voor op chardonnay. Nog verder zuidwaarts liggen Paso Robles en Santa Barabara. Ook daar is het succes te verklaren uit de betrekkelijke koelte. De aanplant van de wijngaarden is hier uiterst gevarieerd. Speciale vermelding verdienen de Rhônevariëteiten (o.a. syrah) in Paso Robles en de pinot noir in Santa Barbara.
Landinwaarts liggen de wijngaarden van de Central Valley en de Sierra Foothills. De warme Central Valley produceert vooral bulkwijnen, de Sierra Foothills daarentegen wijnen met een uitgesproken karakter, waaronder Zinfandel.

AVA’s, varietals & single vineyards

Californische etiketten hebben als voornaamste informatie de naam van de varietal, de druif waarvan de wijn voor tenminste 85% gemaakt moet zijn. Blends, die een fantasienaam dragen, vormen slechts een kleine minderheid van de productie, hoewel ze bijzonder goed kunnen zijn.
Qua herkomst variëren de mogelijkheden van het zeer algemene California tot en met een nauwkeurig begrensd district. Zo’n begrensd herkomstgebied heet een American Viticultural Area, afgekort als AVA. Let wel: over de kwaliteit van de wijn hoeft dit niets te zeggen. Tal van grote Californische wijnen dragen op papier ‘eenvoudige’, op z’n minst ruim gedefinieerde herkomstbenamingen omdat ze worden samengesteld uit basiswijnen die uit verschillende regio’s komen. Aan de nadere kant is er de opkomst van wijnen uit individuele wijngaarden waarvan de naam als zodanig op het etiket staat. Dit zijn de vineyard designated of single vineyard wines.

Buiten Californië

Pacific Northwest: Washington & Oregon

Washington State en Oregon, respectievelijk tweede en derde na Californië als producenten van wijn op basis van edele druivensoorten, vormen samen de Pacific Northwest. De wijnbouw heeft hier minder historie dan in Californië maar het kwaliteitsniveau is erbij vlagen erg goed. Hoewel ze aan elkaar grenzen zijn de onderlinge klimaatverschillen tussen deze twee staten zijn opvallend groot.
Washington State ligt grotendeels achter het hoge kustgebergte en heeft een droog woestijnklimaat, overdag warm maar met koude nachten. Omdat het hier maanden niet regent, kunnen producenten met behulp van nauwkeurige irrigatie het hele groeiproces en de rijping sturen. Een ander groot voordeel is de afwezigheid van phylloxera, wardoor men met wortelechte stokken kan werken. De resultaten zijn er naar. Merlot, cabernet sauvignon en een hele serie andere ‘internationale’ druiven gedijen hier prima. De belangrijkste herkomstbenaming is Columbia Valley.
Oregon ligt grotendeels voor hetzelfde kustgebergte en is juist relatief koel en vochtig, een prima omgeving voor de pinot noir en pinot gris. De Willamette Valley is zelfs uitgegroeid tot een internationaal Mekka voor liefhebbers van Pinot Noir!

En verder

Van de andere Amerikaanse staten springen er twee uit. De eerste is New York State, dat met de Finger Lakes en Long Island twee opmerkelijke wijngebieden binnen zijn grenzen heeft. De andere staat met een behoorlijk grote en serieuze wijnindustrie is Texas.