Gisteren schreven we hier op Wijnbloggers.nl al over het wijnland Zwitserland; een stukje wijnhistorie en de ontwikkeling van de wijnbouw in Zwitserland. Maar er valt natuurlijk nog veel meer te vertellen over het wijnland Zwitserland!
Wijnland Zwitserland: Geologie, topografie en klimaat
De Alpen en hun uitlopers bepalen haast overal in Zwitserland de omstandigheden van de wijnbouw. Zeer dicht bij de Alpen bevinden zich bodems die ontstaan zijn toen het gebergte zich uiteen plooide. In de dalen van de Voor-Alpen en langs de meren groeien de meeste wijnstokken op gletsjermorene.En ook de klimatologische omstandigheden hangen af van de onmiddellijke nabijheid van het gebergte. De bergketens geven regenschaduw en dienen vaak ook als windkanaal.
De unieke topografische en klimatologische eigenschappen van de verschillende landsdelen ontplooien daarbij elk voor zich hun zeer specifieke sterke punten. Aan de zuidzijde van de Alpen schijnt de zon gemiddeld ruim 2000 uur per jaar. Toch zijn zowel in het droge Wallis met zijn 400 mm neerslag per jaar als in Ticino, dat met 1800 mm als uitgesproken neerslagrijk geldt, uitstekende rode wijnen te vinden. Aan de noordzijde van de Alpen brengt Graubünden met 1700 zonuren niet minder expressiviteit in het glas. Daar blaast de zuidelijke föhnwind, die zo beeldend ‘druivenkoker’ wordt genoemd, door het Rijndal. Weer andere regio’s, zoals Neuenburg aan de voet van de Jura, profiteren van de sterke temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Steile terrassen in de nabijheid van water vormen eveneens een goed uitgangspunt voor kwalitatief hoogstaande druiven.
Wijnland Zwitserland: Problematische classificaties
Zwitserland heeft geen wijnwet. De levensmiddelenverordening uit 1909 kent weliswaar een aantal basisregels met betrekking tot de hygiëne, ter bescherming van de gezondheid van de consument; de wijnbouwpolitiek is in de eerste plaats een aangelegenheid van de 26 kantons. Het in 1992 aangenomen als bondsbesluit over de wijnbouw, dat verder werd uitgewerkt in het besluit van 1998, was een poging om uniforme, algemene voorwaarden te definiëren. De situatie is daardoor echter niet fundamenteel veranderd.
Ten eerste stellen de royaal vastgelegde oogstbovengrenzen (bijvoorbeeld 96 liter per are voor de hoogste kwaliteit van wijn) die in dit besluit geformuleerde adhesiebetuiging van de politieke bevordering van een kwaliteitswijn in een vreemd daglicht; ten tweede werd de verdere uitwerking van de door het besluit geschetste herkomstaanduidingen uiteindelijk toch weer overgelaten aan de kantons.
Sinds midden jaar ’90 besloten de meeste kantons tot de invoering van AOC-statuten. Voor 2008 moesten dergelijke regelingen in alle kantons worden ingevoerd. De nagestreefde kwalitatieve betrouwbaarheid had echter vaak te lijden onder politieke concessies en eind jaren ’90 gaven enkele vooraanstaande wijnbouwers er dan ook de voorkeur aan hun producten uit protest als tafelwijn te etiketteren.
Door de niet te veranderen topografische voorwaarden en klimatologische risico’s moet de Zwitserse wijnbouw leven met hoge bedrijfskosten. Zwitserse wijnen zullen dan ook internationaal alleen een plaats kunnen vinden in het hoogste prijssegment. Het wijnland Zwitserland staat dus voor de opgave om te rechtvaardigen dat het merendeel van zijn grote wijngaarden beplant is met de chasselas (gutedel) – een druif die in het buitenland eerder als ‘tafeldruif’ wordt beschouwd. Deze rechtvaardiging wordt vergemakkelijkt door een min of meer halfslachtige kwaliteitspolitiek. En inderdaad, de chasselas bereikt op de beste locaties in Romandië een eersteklas, terroirgebonden uitdrukkingskracht. Daarnaast produceert Zwitserland echter ook opmerkelijke rode wijnen. De merlotwijn van Ticino heeft zich inmiddels al ontwikkeld tot een wijn van internationaal formaat. Niet op de laatste plaats is Zwitserland ook een eldorado van de pinot noir!
Bron: Uitgever Ullmann
Auteurs: Ulrich Sautter, Eckhard Supp, Patrick Fievez, Anthony Rose
Tekstbewerking: Arie Benda, APERITIEF