Port of Portwijn is per toeval ontdekt (midden 17e eeuw). Deze wijn wordt meestal als aperitief of na het diner gedronken en het alcohol percentage ligt tussen de 18-20%.
De verschillende soorten Port zijn te onderscheiden in rood, wit en tegenwoordig ook rosé.
De naam Port is herleid van de Portugese plaats Oporto, gelegen aan rivier de Douro in Noordoost- Portugal, waar deze wijn vandaan komt.
In 1800 was het Verenigd Koninkrijk in onmin met Frankrijk, daardoor werd de wijntoevoer naar het Oude Albion gestagneerd. Omdat men zeer behoeftig was, hebben de Britten de rode wijn uit het meest zuidelijke deel van Frankrijk en Noord-Portugal naar Engeland laten verschepen. Deze wijn, minder van kwaliteit, kwam, helaas maar al te vaak, niet-drinkbaar meer aan. De lange bootreis was niet bevorderlijk voor de wijn en beïnvloedde negatief de kwaliteit. Als oplossing hiervoor voegde men er brandewijn aan toe. Met als resultaat een wijn, met een plezierig zoete smaak, die langer houdbaar was, hetgeen door de Upper-Class van het Verenigd Koninkrijk zeer werd geapprecieerd. Dat is ook de reden dat er relatief veel Engelse Porthuizen zijn, die in de 19eeeuw zijn opgericht met bekende namen als Dow en Robertson. Ook de Duitsers hebben hun weg daar kunnen vinden, denk aan een klinkende naam als Kopke of van Hollandse bodem, Niepoort, gesticht door de Nederlandse familie Niepoort.
Port & Tradities
Het drinken van, vooral rode, Port gaat in het Verenigd Koninkrijk met vele tradities gepaard. Zo zal een Britse marine officier zijn Portglas gedurende een toast altijd in de linkerhand houden. Dat heeft te maken met het feit dat Vice-Admiraal Horatio Nelson, bevelhebber van de Britse vloot en overwinnaar van The Battle of Trafalgar (1805 – zeeslag tegen de Franse en Spaanse vloot) geen rechteronderarm meer had. Deze had Nelson verloren tijdens een eerdere zeeslag bij Tenerife.
Tijdens de Battle of Trafalgar werd de admiraal ernstig getroffen door een kogel afkomstig uit het geweer van een Franse scherpschutter, de admiraal was immers makkelijk te herkennen vanwege zijn opgebonden arm.Na vier dagen is de admiraal op zijn vlaggenschip HMS Victory aan zijn verwondingen overleden. Een ‘verhaal’ gaat dat zijn lichaam daarna in een vat rode Port werd gestopt om zo goed geconserveerd mogelijk in Engeland aan te komen voor de staatsbegrafenis. Admiraal Nelson is een grote zeeheld die jaarlijks op 21 oktober wordt herdacht.
Veel Britten drinken rode Port bij de Blue Stilton kaas& biscuits aan het einde van een diner.
Port aan tafel
Enkele wenken voor het serveren van Port bij een formeel diner. De Portkaraf moet bij het doorgeven en bijschenken altijd contact met de tafel houden en mag ook niet worden ingehaald door de Madeira karaf.
De Portkaraf gaat altijd met de klok mee over de tafel en wordt altijd helemaal tot op de bodem uitgeschonken. Een bodempje Port zult u dus nimmer aantreffen.
Bij de Britse marine wordt een toast nooit staande uitgebracht. Men blijft zitten en dat heeft weer te maken met het feit dat King Charles II eens enorm zijn hoofd heeft gestoten tegen een laaghangend scheepsplafond. Sindsdien blijven de bemanningsleden van de varende eenheden zitten en dit tot op de dag van vandaag.
In Nederland drinken wij Port gewoon met de rechterhand en brengen desgewenst wel een staande toast uit. De Nederlandse Koninklijke Marine kent tradities met Port en dat is te herkennen aan de speciale Portglazen, die dit krijgsmachtonderdeel heeft op de varende eenheden en walinrichtingen.
Hoe ziet dit glas er uit? Het betreft een klein model tulpvormig glas met een korte steel zodat bij zeedeiningen het glas minder snel omvalt dan een glas met een langere steel. Zo zijn er ook bij de hofmeester glazen beschikbaar voorzien van een letter ‘O’ voor de Officieren en een letter ‘C’ , het glas van de Commandant van het schip.