Een slaaf voor een amphora wijn!

Romeinen en wijnEen beetje Romein at van zijn eigen land. Urenlang konden ze erover ouwehoeren, de ‘echte’ Romeinen, aanliggend aan hun dagelijkse banket in hun gerieflijke peristylium, (de open binnenplaats van een Romeins huis): de zachtronde wijn van dat akkertje net buiten de stad, de vijgen van de boomgaard verderop, olijfolie van eigen kweek, brood van in huis gemalen graan, en, bij gelegenheden, vlees uit eigen stal. Je kon beter niemand te eten uitnodigen dan je gasten gekochte waar voor te zetten. Kopen was voor paupers. Voor hoi polloi (proletariaat) sufferds die zich geen landgoed met slaven konden veroorloven en die in hun schamele bestaan moesten voorzien door  kijk alsof u een hap citroen neemt  te werken. Werken. Gad-ver-dam-me!

Werken, daar werd je maar vies van. Zweet, stof, spierpijn. Dus niets voor een vrijgeboren Romeins burger. . Inkomen? Voor losers. De markt? Meh. Mensen die afhankelijk waren van de markt, waren toch gewoon een beetje zielig? Nee. Echte Romeinen verdienden niet. Echte Romeinen hadden, en ze hadden behoorlijk veel ook. Wijngaarden, akkers, olijfgaarden, boerderijen – graag een beetje verspreid over het rijk: een beetje in Italië, wat in Spanje, paar vierkante kilometer in Afrika erbij en, uiteraard, een luxe villa op het platteland, en een stevig paleis in de stad. Men moest wel een beetje menswaardig  kunnen wonen, want het werk werd gedaan door slaven, mannen en vrouwen die tegen hun wil tewerkgesteld werden om de arbeid te verrichten waar de Romeinen hun neus voor optrokken.

Dat er veel geld verdiend werd in de Romeinse tijd, dat mag inmiddels duidelijk zijn maar, dit was vaak buitenproportioneel! Een voorbeeld;

1 amphora wijn kostte in die tijd 300 sesertii= 75 denarii

1 slaaf kostte tussen de 500 en 1500 denarii

1 slavin kostte tussen de 2000 en 6000 denarii

Een slaaf, wat is hij waard? Voor de Romeinen best wel veel geld, maar voor de Kelten?

Romeinen & Wijn

Wijn werd door de Romeinen over de Rhône en Sâone aangevoerd rondom het begin van de jaartelling om verhandelt te worden aan de Kelten. Deze wijn was belangrijk geworden, nadat het bier verdrongen was. De wijn was lekkerder dan het bier en…..je was eerder  dronken!

Het leven van een slaaf was eigenlijk niets waard, want de slaven werden geroofd bij omliggende stammen en geruild met de Romeinen voor wijn! amphora - Romeinen en wijn

Dus 1 amphora wijn (26,2 ltr) die in Rome 75 denarii kostte en de slaaf die in Rome tussen de 500 en 6000 denarii opbracht, afhankelijk van zijn conditie en schoonheid. Gigantische winsten werden gemaakt door de Romeinen doordat vraag en aanbod beiden zeer groot was! Dat, althans, is wat senatoren en hun vrindjes elkaar probeerden wijs maken, en met onverwacht veel succes: tot in de late twintigste eeuw was er een fikse stroming wetenschappers die geloofden dat de Romeinen de markt verafschuwden, en grote ideologische problemen hadden met het verdienen van geld.  De Romeinen hadden een markt, en die markt functioneerde beter dan ooit tevoren.

Handel over lange afstanden bereikte een schaal en een omvang die ongekend was. Via Alexandrië en de Egyptische woestijn ontwikkelden zich structurele handelscontacten met India  waarin enorme sommen geld omgingen. Schepen in het middellandse zeegebied waren groter dan ze tot aan de uitvinding van de driemaster zouden zijn, en aan het aantal scheepswrakken te zien was zeetransport nog nooit zo frequent. Alledaagse producten werden van hot naar her versleept. Zo kwam het betere aardewerk dat bij de opgravingen in Nijmegen werd gevonden vaak uit La Graufesenque, bij Millau, in Zuid-Frankrijk.

Het punt is alleen dat al die handel, hoe omvangrijk ook, uiteindelijk staat of valt met de politieke geschiedenis van het rijk: al die wegen waardoor het goedkoop werd om goederen over land te vervoeren waren geen uitvinding van de markt, maar van de Romeinse overheid. Het verdwijnen van zeerovers uit de Middellandse zee? Zeer goed voor de handel. De grootschalige mijnbouw in Spanje  en Roemenie?

De staat, Dacie  werd nota bene door KeizerTrajanus veroverd omwille van het goud dat er in de grond zat. Overal dezelfde wetten, talen en munten? Ondenkbaar zonder de politieke macht die Rome in het hele rijk uitoefende en zonder de daarmee samenhangende verspreiding van mensen, waarden en normen.

Veel verschil met nu?

De vraag is alleen of de Romeinse wereld in dit alles nou zo ontzettend verschilt van de onze. Uiteindelijk is het moderne, Westerse kapitalisme natuurlijk ook geen zuiver product van de markt, maar van overheden, wetten, regelgeving, publieke investeringen, infrastructuur, en niet te vergeten van in de koloniale periode opgebouwde rijkdom en de toen tot stand gebrachte mondiale politieke en economische machtsverhoudingen. In de Romeinse wereld moet je het totale plaatje overziend – misschien wel eerder spreken van imperialisme dan van kapitalisme.

Zo betaalde men zich in de Romeinse wereld compleet scheel aan allerlei tolheffingen  en invoerrechten die de prijs van artikelen soms tot het veelvoudige op kon drijven. Dat is niet zo gek anders als het systeem van importheffingen en dumprechten dat zo’n zware stempel drukt op de huidige wereldeconomie.

Misschien is onze wereld stiekem dus wel een stuk imperialistischer, en een stuk minder kapitalistisch dan al die geldhongerige vrijemarktideologen ons willen doen geloven.

pcap - slaaf wijnEn die slaaf uit Frankrijk of waar hij ook vandaan kwam kon zich vrij maken door goed gedrag of bewezen diensten en dan was dit zijn beloning (de priapus muts, Priaap: een woord voor vogelverschrikker of geilaard) waardoor iedereen kon zien dat hij vrij was, maar wel altijd als een minderwaardig persoon!

Wilt u nog meer prijzen zien uit die tijd? Kijk dan ophttp://www.romeinspompeii.net/pecunia.html

Nog geen reacties

Laat een reactie achter

Your email address will not be published.